Mortgage (Tutsat) Konut Finansman Sistemi Kimin İçin

Türkçe karşılığı ipotek, rehin anlamına gelen ya da ‘Tutsat’ denilen ‘Mortgage’ konut finansman sisteminin daha ilk anda adından da anlaşılacağı gibi güvenilir olmadığı çağrışımı yaptığını söyleyebiliriz.

SİSTEMDEN KİMLER YARARLANABİLECEK ?

06.03.2007 tarih ve 26454 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve kamu oyunda ‘Mortgage Yasası’ diye de bilinen 5582 Sayılı Konut Finansmanına İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa, Devlet Bakanı Abdüllatif Şener’in de belirttiği gibi yoksul ve dar gelirlilere uygun olmayan bir konut sisteminin dayanağını oluşturmaktadır. Hatta bu sistem orta gelirli tüketicilere de uygun olmayan bir sistemdir.

Yasa ile sınırları çizilen bu sistem ülkemizde ancak yüksek gelirlilerinin konut sahibi olmalarını sağlayabilecek bir içeriğe ve öze sahiptir. Çünkü konut faizleri çok yüksektir. Bu sistem ile konut sahibi olabilecek bir kişi en az 700-800YTL taksit ödemek durumunda kalacaktır.

Sistemden asıl kazançlı çıkacak olanlar; bankalar, sermaye grupları ve sistemin içinde yer alacak büyük şirketlerdir.

SİSTEM BİLİNMEZLİKLERLE VE TEHLİKELERLE DOLUDUR

Yasa’da karmaşa, ayağı yere basmayan hükümler, bilinmezlikler ve belirsizlikler vardır, Yasa’nın birçok hükmü anlaşılır değildir.

1994-1995 yıllarında dövize endeksli konut kredisi kullanan on binlerce tüketici 1994 yılı Nisan ayında çıkan bir ekonomik kriz nedeniyle perişan edilmişlerdir. O dönemin başbakanı tarafından iki anahtar sözüyle dövize endeksli konut kredisi almaya yönlendirilen, emlakzede - konutzede diye de anılan tüketiciler ekonomik krize kurban edilerek, bırakınız iki anahtar sahibi olmayı, ellerindekiler de alınmış, intihara boşanmalara ve aile dramlarına neden olunmuştur.

Mortgage Yasası, güvence verebilecek bir içeriğe sahip değildir. Çıkabilecek bir ekonomik krizde ne yapılacağı, konut kredisi kullananların zarar görmemesi için hangi önlemlerin alınacağı belirtilmemiştir.

Bu sistemde tüketicilere verilecek konut kredisine sabit ve değişken olmak üzere iki tür faiz uygulanacaktır.

Değişken faiz uygulamasının ülkemizdeki ekonomik kararsızlık ve dengesizliklerin sık yinelenebileceği göz önüne alındığında çok büyük tehlikelere ve sorunlara neden olabileceği düşünülmelidir. Bununla birlikte sabit faizler de yüksek tutulmaktadır.

Bu sistemde üst üste iki taksitini ödeyemeyen tüketicinin ipoteği nakite çevrilerek kredili konutuna el konulacaktır.

Faiz oranının sabit olarak belirlenmesi durumunda, tüketici tarafından bir ya da birden çok taksitin erken ödenmesi istendiğinde, kendisinden erken ödeme ücreti alınarak cezalandırılacağına ilişkin Yasa’da hüküm bulunmaktadır.

Konut kredisi kullanan 500 binden fazla tüketiciyi bekleyen büyük tehlike

Yasanın 20.maddesi ile 2499 sayılı Yasa’ya eklenen geçici 11.maddesinde;

“Bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce düzenlenmiş bulunan ve bu kanunun 38/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan konut finansmanı tanımına uyan kredi ve finansal kiralama sözleşmelerinin tarafı olan tüketiciler; bu maddenin yürürlüğe girmesini takiben üç ay içerisinde sözleşmenin yapılmış bulunduğu konut finansmanı kuruluşuna başvuruda bulunarak sözleşme konusu işlemin bu Kanunun 38/A maddesinde yer alan konut finansmanı tanımı kapsamı dışında değerlendirilmesi talebinde bulunabilirler.

Süresi içinde talepte bulunmayan tüketicilerin, bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce düzenlenmiş bulunan sözleşmeleri, bu Kanunun 38/A maddesinin birinci fıkrası kapsamında kabul edilir.” denilmektedir.

Yukarıda belirtilen Yasa hükmüne göre; Yasanın yürürlüğe girmesinden önce konut kredisi kullanan tüketiciler, 6 Haziran 2007 tarihine kadar bu yasa kapsamında olmamak ya da bu Yasa kapsamına girmemek için kredi çektikleri banka şubesine başvuruda bulunmazlarsa, Yasa kapsamına alınmış olacaklar ve daha sonra doğabilecek tehlikelerle karşılaşabileceklerdir.

TÜKETİCİLERE ÖNERİLER VE UYARILAR

Sisteme girmeden önce tüketicilerin ödeme güçlerini çok iyi incelemeleri ve değerlendirmeleri gerekmektedir.

Bununla birlikte, değişken faiz seçeneği ile kredi kullanmak isteyenler doğabilecek risk ve tehlikeleri mutlaka çok iyi düşünmelidirler.

Yasanın yürürlüğe girmesinden önce konut kredisi kullanan tüketiciler, ileride başlarına gelebilecek tehlike ve sorunları düşünerek 6 Haziran 2007 tarihine kadar bu Yasa kapsamına alınmak istemediklerini belirten bir dilekçe ile ilgili banka şubelerine başvuruda bulunmalıdırlar.

Dilekçe örneği hem Derneğimizin hem de Sanayi ve Ticaret Bakanlığının web sayfasında bulunmaktadır.


Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı