|
Bizler
Engelliler Konfederasyonu ve Tüketici Hakları Derneği
olarak Engelliler Haftası dolayısıyla başta engellilerin
tüketici hakları konusu olmak üzere engellilerin
aşağıdaki temel taleplerini basının, kamuoyunun,
hükümetin ve ilgililerin dikkatine ve bilgisine
sunuyoruz.
İnsan hakları yasal düzenlemelerden ibaret değildir ve
haklar yasal düzenlemelere sığmaz. Fakat yasal
düzenlemelerde var olan boşluklar hakların gasp
edilmesinin kapılarını açmaktadır.
Yasal düzenlemelerin bulunmadığı ortamda mal ve
hizmetlerin, bilgi ve teknolojinin, mekânların
erişilebilirliği yok sayılmakta, engellilerle beraber
toplumun bütününün hakları ihlal edilmektedir.
Bizler birer tüketici olan ve engel gruplarından dolayı
ihtiyaçları ve talepleri farklılaşan engelli bireylerin
aşağıdaki genel talepleri doğrultusunda politikaların
oluşturulmasını ve bütün mevzuatın bu bakış açısıyla
tekrar gözden geçirilmesini talep ediyoruz.
Taleplerimiz insanların yaşama, toplumsal hayata katılma
ve insan onuruna yaraşır bir yaşam sürme haklarının
vücut bulması için zorunludur, vazgeçilmezdir ve
acildir.
1- Ülkemizde engelliler yoksulluk ve açlık koşullarında
yaşamaktadırlar. “Engelli Aylıkları” insanca yaşam
olanağı sağlayacak seviyeye çıkarılmalı ve engellileri
yoksulluktan kurtaracak politikalar oluşturulmalıdır.
2- Engellilere yönelik politikalar oluşturulurken
engellilerin tümünü (engelli kadınlar, engelli
LGBTİ+’lar, engelli göçmen ve mülteciler, engelli
çocuklar, engelli yaşlılar) kapsayacak bir bakış açısı
geliştirilmeli, kimse dışarıda bırakılmamalıdır.
3- Engelli aylıklarının bağlanma kriteri olan “hane
geliri” kriteri yerine engelli bireyin kendi gelirine
bakılmalıdır.
4- Evde ağır engelli bakımı yapanlara ödenen “bakım
maaşı” enaz asgari ücret düzeyine çıkarılmalı ve engelli
bakımını yapanların emeklilik de dahil sosyal güvenlik
hakları devlet tarafından güvenceye alınmalıdır.
5- 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunda ve 6502
sayılı Tüketicinin korunması Kanunda engellilerin
tüketici hakları kavramsal ve içerik olarak yer
almalıdır.
6- Sağlık insan yaşamı için temel haktır. Engelli
bireylerin engelliliğe bağlı birçok kronik hastalığı
bulunmaktadır ve bundan dolayı sağlık hizmetlerine, ilaç
ve ekipmanlara ulaşabilmek engelliler için yaşamsal bir
konudur.
Bunun için;
• Engelli bireylerin sürekli kullanmak zorunda oldukları
ilaçların ücretsiz, katkı payı alınmadan ve gecikmeler
yaşanmadan tedarik edilmesi için özel politikalar
oluşturulmalı ve bu politikalar eksiksiz uygulanmalıdır.
• Ortoz-protezlerin, diğer destekleyici ekipmanların,
bunların eklenti parçalarının ve tamirlerinin
karşılanması devlet tarafından karşılıksız
üstlenilmelidir.
• Engelli bireylerin kullanmak zorunda kaldıkları
destekleyici ekipmanların tamir ve bakımları için
süreler belirlenmeli ve bu süreçte yerine geçici
kullanılacak ekipmanlar verilmelidir.
• Engelli kadınların koruyucu ve tedavi edici sağlık
hizmetlerine erişimleri ve mahremiyet hakları
korunmalıdır.
7- “Hiç kimsenin geride kalmaması” için bütün yaşlarda
ve konularda engelli bireylerin eğitim hakkına
erişimleri güvence altına alınmalıdır. Bunun için;
• Kreş sürecinden başlamak üzere üniversite dönemini de
kapsayacak şekilde eğitim materyalleri her engel grubuna
özgülenerek erişilebilir hale getirilmelidir.
• Eğitim mekânları ortopedik ve görme engelliler,
Serebral Palsili ve hareket için özel gereksinim duyan
diğer engelli çocuklara özgülenmiş ve erişilebilir mekân
ve araç düzenlemesi yapılmalıdır.
• Çölyak, diyabet, obezite, PKU vb. özel beslenme
gereksinimi olan çocuklar için okul kantinlerinde gıda
sağlanmalıdır.
• Okullarda Spina Bifidalı öğrencilerin idrar
torbalarının boşaltılacağı özel bölmeler/odalar
oluşturulmalıdır.
8- Görme engelli bireylerin web sitelerinden etkin
şekilde faydalanabilmeleri için gerekli olan ekran
okuyucu, ekran büyütücü, renk tanıma vb. ekipman ve
uygulamaların karşılanması konusunda destekler
sağlanmalıdır.
9- Mal ve hizmetlerin satış sözleşmeleri, kullanma
kılavuzları, ürünlerin kullanımına yönelik mekanik ve
dijital donanımları kabartma veya seslendirmeli olarak
tasarlanmalıdır
10- Ambalajlı ürünlerin üzerlerindeki bilgiler
kabartmalı veya sesli betimlemeye yönlendirici
düzenlemelerle erişilebilir hale getirilmelidir.
11- Sinema filmleri ve tiyatrolarda sesli betimleme ve
işaret dili çeviri yapılmalıdır.
12- Kamu İhale Kanunundaki ihale şartlarına satın alınan
mal ve hizmetin erişilebilir olması zorunluluğu
konulmalıdır.
13- Fenilketonüri (PKU) bireylerin proteinsiz,
çölyaklıların glutensiz besin ihtiyaçları için devlet
tarafından teşvikler ve kota uygulamaları hayata
geçirilmeli, bu gıdaların fiyatları benzerleriyle aynı
düzeye indirilmelidir.
14- Spina Bifida ihtimalini azaltmak için hamilelik
düşüncesi olan kadınlara Folik asitler ücretsiz
karşılanmalıdır.
15- Kısa sürede tüketilen yağ, süt, et, yufka, balık vb.
gıda maddelerinin son kullanım tarihleri, içerikleri,
markaları vb. bilgilerin erişilebilir olması
sağlanmalıdır.
16- Kamu spotları ve reklamlarda işaret dili tercüme
yapılmalıdır
17- Engelli bireylerin engelliliğinin ön plana
çıkarılmadan reklam filmlerinde rol alması
sağlanmalıdır.
Av. Fermani KURTEL
Turhan ÇAKAR
Engelliler Konfederasyonu Başkanı
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı
|
